W dniu 17 lutego 2025 roku przedstawiciele Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego wzięli udział w Mazowieckim Forum Społeczności Energetycznych w Warszawie, zorganizowanym pod patronatem Marszałka Województwa Mazowieckiego Pana Adama Struzika oraz grupy energetycznej XOOG Klastry Energii P.S.A. W wydarzeniu udział wzięli przedstawiciele samorządów, eksperci branżowi, reprezentanci agend rządowych oraz sektora naukowego i biznesowego. Spotkanie poświęcono zagadnieniom transformacji energetycznej, energetyce rozproszonej oraz wyzwaniom, jakie stoją przed polskimi samorządami w kontekście odnawialnych źródeł energii. Kluczowym tematem było przybliżenie założeń planowanego Instrumentu, jakim jest Mazowiecki Instrument Wspierania Społeczności Energetycznych.
Forum otworzyli Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik, Wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Józef Matysiak oraz Prezes Banku Ochrony Środowiska S.A. Bartosz Kublik. W wystąpieniach zwrócono uwagę na znaczącą rolę interdyscyplinarnej współpracy na poziomie lokalnym w odpowiedzi na wyzwania transformacji energetycznej. W obliczu obecnej sytuacji geopolitycznej, kierunków zmian wynikających z europejskiej i krajowej polityki klimatycznej i energetycznej, a także nowych trendów technologicznych i postaw społecznych, wzrosła rola lokalnych społeczności energetycznych. Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik podkreślił, że efektywne bilansowanie energii pochodzącej z odnawialnych źródeł na poziomie lokalnym odgrywa kluczową rolę w procesie transformacji energetycznej i stanowi jeden z celów Strategii rozwoju województwa mazowieckiego 2030+. Innowacyjne Mazowsze.
Pełnomocnik Marszałka Województwa Mazowieckiego ds. inwestycyjno-gospodarczych, Pan Mariusz Rukat, przedstawił założenia Mazowieckiego Instrumentu Wspierania Społeczności Energetycznych. Program ma wspomagać procesy organizacyjne i technologiczne w zakresie rozwijania lokalnych odnawialnych źródeł energii, w tym bilansowanie, produkcję i magazynowanie energii elektrycznej na poziomie gmin w województwie mazowieckim. Samorząd Województwa Mazowieckiego przeznaczył 5 mln zł na wsparcie działań ukierunkowanych na poprawę bezpieczeństwa energetycznego, przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu poprzez stabilizację cen energii oraz zrównoważone zarządzanie zasobami. Środki w formie dotacji wspomogą rozwój lokalnych klastrów energii i spółdzielni energetycznych. Instrument zostanie uruchomiony w drugim kwartale 2025 roku.
Podczas forum Samorząd Województwa Mazowieckiego i Bank Ochrony Środowiska S.A. ogłosiły strategiczną współpracę w zakresie działań na rzecz transformacji energetycznej. Dzięki podpisanemu porozumieniu ułatwiony zostanie dostęp do środków niezbędnych do wdrażania rozwiązań proekologicznych w sektorze energetycznym na poziomie lokalnym. W trakcie wydarzenia odbyły się dwa panele dyskusyjne. Kluczowe tematy dyskusji obejmowały bezpieczeństwo energetyczne i transformację sektora energetycznego. Pierwszy z nich dotyczył wyzwań i potrzeb organizacyjnych samorządów w zakresie energetyki rozproszonej.
Paneliści dyskutowali na temat wsparcia systemów rozproszonych przez działalność społeczności energetycznych w celu poprawy bezpieczeństwa zaopatrzenia w skali lokalnej oraz redukcji kosztów energii. Podczas dyskusji eksperci zwrócili szczególną uwagę na znaczącą potrzebę uproszczenia procedur administracyjnych, a także na konieczność wspierania lokalnych społeczności i przedsiębiorców energetycznych. Władze samorządowe stają wobec wyzwań wynikających m.in. z uwarunkowań strukturalnych (odbiór energii przez OSD – operatora systemu dystrybucyjnego). Jednocześnie w środowisku samorządowym potrzebne jest poszerzanie specjalistycznej wiedzy z zakresu zarządzania i obrotu energią, w szczególności OZE. Wskazano również na konieczność przejrzystego i stabilnego systemu legislacyjnego wspierającego inwestorów i członków inicjatyw klastrowych, co umożliwi skuteczniejszą realizację projektów, wspierających rozwój społeczności energetycznych.
Drugi panel dyskusyjny opierał się o aspekty legislacyjne, technologiczne i finansowe w energetyce lokalnej. Głównym tematem dyskusji były możliwości pozyskania środków na inwestycje w odnawialne źródła energii. Paneliści podkreślili znaczącą rolę biogazu, biometanu i technologii wodorowych w kontekście poprawy bezpieczeństwa energetycznego. Zaprezentowano także nowoczesne technologie, oparte na energii odnawialnej, elektryfikacji oraz magazynowaniu energii, które mogą wspierać transformację lokalnych systemach energetycznych w kierunku zeroemisyjnych rozwiązań. Omówiono także dostępne źródła finansowania, podkreślając konieczność odpowiedniej analizy potrzeb samorządów i właściwego planowania inwestycji, aby uniknąć sytuacji, w której projekty dostosowywane są do dostępnych funduszy zamiast do realnych potrzeb energetycznych danej społeczności.
Mazowieckie Forum Społeczności Energetycznych podkreśliło znaczenie współpracy międzysektorowej oraz konieczność stabilnego otoczenia legislacyjnego dla rozwoju odnawialnych źródeł energii. Kluczowe wyzwania obejmują optymalizację struktur klastrów energii i spółdzielni energetycznych, efektywne bilansowanie i magazynowanie energii oraz pozyskanie źródła finansowania przedsięwzięć na poziomie lokalnym. Wskazano, że wzmocnienie roli samorządów i ich współpraca z sektorem naukowym oraz przemysłowym może przyspieszyć transformację energetyczną, prowadząc do bardziej efektywnego i zrównoważonego systemu energetycznego w Polsce.