Raport pt. Wykorzystanie obiektów turystycznych wspieranych i promowanych przez Samorząd Województwa Mazowieckiego a turystyka weekendowa na Mazowszu ukazuje stan turystyki w województwie mazowieckim w specyficznym okresie przypadającym na pandemię COVID-19, tj. w 2020 i 2021 r. (do sierpnia włącznie). Dlatego też przywoływane analizy i dane w wielu aspektach mogą mieć charakter niepowtarzalny. Mogą być one równie dobrze zwiastunem nowej normalności, która pozostanie z nami na kolejne lata.
W 2020 r. wypełnione ankiety odesłało 100 obiektów funkcjonujących na terenie województwa mazowieckiego, z czego 57% znajdowało się w regionie Mazowieckim regionalnym. Większość z nich stanowiły muzea oraz obiekty zabytkowe/historyczne i kultu religijnego (59%).
Okres pandemii COVID-19 przyczynił się do zmian w popycie turystycznym. Wprowadzone wiosną 2020 r. obostrzenia dotyczące przemieszczania się sprawiły, że województwo mazowieckie było najbardziej licznie odwiedzane w styczniu i sierpniu, a najmniej w kwietniu i maju. Z kolei w 2019 r. to właśnie maj był najpopularniejszym miesiącem.
Zarówno w 2019, jak i 2020 r. region Warszawski stołeczny był odwiedzany chętniej niż region Mazowiecki regionalny. Jednak w 2020 r. udział turystów odwiedzających region Mazowiecki regionalny zwiększył się z 15% do 27%.
Znaczącą zmianę zaobserwowano także w popycie turystycznym w weekendy. W 2020 r. odnotowano mniejszy odsetek turystów weekendowych (spadek z 33,2% do 27%), co może być związane z mniejszym odsetkiem obiektów mających ofertę weekendową niż przed rokiem.
Zmienił się jednak kierunek podróży turystów weekendowych – w 2019 r. chętniej odwiedzali obiekty znajdujące się w regionie Warszawskim stołecznym (83% wszystkich odwiedzających weekendowych), a w 2020 r. te zlokalizowane w regionie Mazowieckim regionalnym (54%). Najwyższą aktywność weekendową odnotowano w kwietniu (70% w skali miesiąca) i maju (61%). W 2020 r. zarówno w dni robocze, jak i w weekendy udział turystów zagranicznych był mniejszy niż w roku poprzednim.
Na szczególną uwagę zasługuje to, iż region Mazowiecki regionalny stał się częściej wybieranym obszarem na aktywność weekendową. Może to odzwierciedlać preferencje turystów, którzy poszukiwali miejsc o mniejszym natężeniu ruchu turystycznego, oddalonych od skupisk ludzkich i centrów miast. Szansą dla obiektów położonych w regionie Mazowieckim regionalnym jest także wzrost atrakcyjności publicznego transportu zbiorowego.
Podobnie jak w dwóch poprzednich edycjach odnotowano przewagę segmentu turystów rodzinnych, miłośników historii będących pasjonatami zabytków historycznych oraz poszukiwaczy autentyczności nastawionych na poznanie lokalnej kultury i udział w różnych związanych z nią wydarzeniach.
Badane obiekty chętniej niż w roku ubiegłym korzystają z nowoczesnych narzędzi promocji – reklamy w Internecie, w tym w mediach społecznościowych. Więcej z nich dysponuje także systemem rezerwacji komputerowej. Ponad 1/₃ badanych obiektów nie monitoruje jednak aktywności na swoich stronach internetowych.
W badanym okresie COVID-19 miał istotny, negatywny wpływ na funkcjonowanie badanych obiektów głównie poprzez wprowadzenie ograniczeń liczby odwiedzających oraz czasowego zawieszenia działalności. Ponad połowa badanych obiektów wprowadziła dodatkowe działania marketingowe podczas pandemii COVID-19, a w pierwszym półroczu 2021 r. prawie połowa obiektów wprowadziła opcję wirtualnego zwiedzania – takie działania mogą przynieść korzyści także w przyszłości.
Zaobserwowano spadek udziału obiektów przynależących do organizacji działających na rzecz rozwoju turystyki czy sieciowych produktów turystycznych. Także mniej obiektów podjęło się udziału w działaniach promocyjnych prowadzonych przez Samorząd Województwa Mazowieckiego czy promocji za pośrednictwem regionalnej/lokalnych organizacji turystycznych.
Warto odnotować, że przeważająca większość badanych obiektów jest niedochodowa (67%) i dofinansowywana z budżetu jednostek samorządu terytorialnego (66%). Zasadniczo badane obiekty nie zostały objęte wsparciem poprzez Polski Bon Turystyczny. Jedynie cztery z całej badanej grupy mogły liczyć na wsparcie w ramach systemu, a niewiele ponad 1/₃ obiektów na wsparcie zewnętrzne, w tym na pomoc finansową w ramach tarczy antykryzysowej COVID-19.
