W opracowaniu Tożsamość w krajobrazach (nie tylko) kulturowych województwa mazowieckiego rozpoznano obszary wyróżniające się lokalną tradycją oraz kultywowaniem obrzędów i zwyczajów na terenie województwa mazowieckiego, jak również określono rolę społeczeństwa w kształtowaniu i zachowaniu niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Ponadto wykonano ocenę stanu zachowania lub wykształcenia cech syntetycznych krajobrazu gmin, tj. tradycji, tożsamości i swojskości oraz omówiono zagrożenia związane z podtrzymaniem wartości dziedzictwa kulturowego, na podstawie metodyki rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2019 roku w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych.
W pierwszej kolejności omówiono krajobraz kulturowy i tradycje województwa mazowieckiego na podstawie dokumentów samorządu województwa oraz pozyskanej literatury przedmiotu. Następnie wykonano analizy wykorzystujące wyniki badania ankietowego, przeprowadzonego przez zespół badawczy Zakładu Gospodarki Przestrzennej i Nauk o Środowisku Przyrodniczym Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej, na zlecenie Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego w Warszawie, na obszarze województwa mazowieckiego. Ankieta badawcza zawierała 9 pytań z zakresu dziedzictwa kulturowego i przeprowadzona została wśród 6160 respondentów. Zakres analiz dziedzictwa materialnego dotyczył występowania tradycyjnej architektury, a niematerialnego – kultywowania tradycji, obrzędów i zwyczajów, potwierdzenia zasięgu regionów etnograficznych, a także zaangażowania społeczeństwa w „życie kulturalne” swoich małych ojczyzn.
Przeprowadzona analiza pozwoliła na potwierdzenie występowania rozpoznanych już i wskazanych w dokumentach samorządu województwa, jak również wskazanie nowych, obszarów materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego województwa mazowieckiego, które skonfrontowano zarówno z literaturą przedmiotu, jak i z zapisami w dokumentach samorządu województwa.
Wyniki badania wskazały na ważną rolę jednostek samorządu terytorialnego, instytucji kultury oraz stowarzyszeń i organizacji zrzeszających lokalne społeczności w kształtowaniu i zachowaniu niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Stopień zaangażowania respondentów w kultywowanie tradycji, obrzędów i zwyczajów, zgodnie z odpowiedziami ankietowanych okazał się niezależny od położenia w regionach etnograficznych.
Odpowiedzi ankietowanych wskazały również na powrót do „korzeni”, wynikający ze wzrostu zainteresowania kulturą ludową, czemu sprzyjają podejmowane działania popularyzujące oraz promujące tradycje ludowe, natomiast w procesie międzypokoleniowego przekazu wartości bogactwa dziedzictwa kulturowego kluczową rolę odgrywa edukacja społeczeństwa, w szczególności młodego pokolenia.
Omówiono ponadto zagrożenia dla podtrzymania wartości dziedzictwa kulturowego ze szczególnym uwzględnieniem obiektu wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO i parków kulturowych . Analiza pokazała, że głównym zagrożeniem dla istnienia zabytków oraz zachowania dziedzictwa niematerialnego jest człowiek, co wynika przede wszystkim z braku wiedzy o dziedzictwie oraz niezrozumienia jego potencjału i wartości.
