Podstawowym celem polityki spójności Unii Europejskiej jest zmniejszanie różnic w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego krajów i regionów. Jednym z instrumentów tej polityki są kolejne edycje programu operacyjnego, skierowanego do regionów Polski Wschodniej, należących do najsłabiej rozwiniętych regionów UE. Dotychczasowe programy, realizowane w perspektywach finansowych: 2007–2013 i 2014–2020, obejmowały 5 województw: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie.
Samorząd Województwa Mazowieckiego od wielu lat zabiegał o objęcie programem operacyjnym dla Polski Wschodniej także peryferyjnych części województwa, które stanowiło do końca 2017 r. jeden region statystyczny (NUTS 2) i było kwalifikowane do regionów lepiej rozwiniętych. Wskaźniki poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego, w szczególności PKB na mieszkańca, były zawyżane przez wysoko rozwiniętą Warszawę i sąsiadujące z nią powiaty, podczas gdy pozostała część województwa poziomem rozwoju odpowiadała Polsce Wschodniej. Po kilkuletnich staraniach władz samorządowych, województwo mazowieckie od 1 stycznia 2018 r. zostało podzielone na dwa regiony statystyczne: mazowiecki regionalny i warszawski stołeczny, co stworzyło nowe uwarunkowania w ubieganiu się o objęcie regionu mazowieckiego regionalnego programem operacyjnym dla Polski Wschodniej – na perspektywę finansową po roku 2020.
