Celem opracowania jest analiza zmian, jakie zaszły w ostatnich latach w rolnictwie województwa mazowieckiego. Dokonana została ona na podstawie powszechnych spisów rolnych z lat 2002 i 2010. Objęto nią wybrane problemy (możliwe do porównania) na poziomie powiatów (NTS-4) oraz gmin (NTS-5). Opracowanie zawiera wyniki analizy zarówno w formie opisowej, jak i graficznej (liczne kartogramy – mapy, wykresy), w miarę potrzeb uzupełnione uwagami metodycznymi.
Niniejsza praca stanowi także próbę wyjaśnienia przyczyn transformacji rolnictwa Mazowsza, również w kontekście nowych uwarunkowań związanych z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, w tym związanych z możliwością korzystania z pomocy w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). Poszukiwano odpowiedzi na pytanie, czy system dopłat w ramach tej polityki miał wpływ na przemiany w rolnictwie województwa mazowieckiego, będącego jego największym beneficjentem w Polsce (w latach 2004–2010 do regionu wpłynęło około 15% środków alokacji krajowej).
Ponadto szczególną uwagę poświęcono problematyce wykształconych na Mazowszu specjalizacji rolniczych. Starano się dowiedzieć, czy w trakcie niecałej dekady mogły nastąpić istotne przeobrażenia w tej dziedzinie, łącznie z ich przestrzenną alokacją, biorąc pod uwagę zmieniające się w tym czasie wzorce konsumpcyjne, czynniki ekonomiczne (np. opłacalność produkcji) czy wspomniany wyżej system dopłat bezpośrednich w ramach WPR. Podjęto również próbę dostrzeżenia nowych specjalizacji w produkcji rolniczej regionu. Przeanalizowano także wybrane aspekty ekonomiczne gospodarstw rolnych oraz przeobrażenia w kapitale ludzkim tego sektora.
Głównym źródłem informacji wykorzystanych w opracowaniu są dane pozyskane z Głównego Urzędu Statystycznego, przede wszystkim z Banku Danych Lokalnych – według siedziby gospodarstwa oraz publikacji Urzędu Statystycznego w Warszawie. Należy jednak zaznaczyć, że dane z publikacji US prezentowane są według siedziby użytkownika, co może nieco zniekształcać obraz analizy.
Opracowanie może być pomocne podczas konkretyzacji i weryfikacji polityki dotyczącej wspomagania rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich województwa, szczególnie u progu wdrażania nowej perspektywy finansowej.
