W strukturze osadniczej województwa mazowieckiego ważne znaczenie mają w miarę równomiernie i koncentrycznie w stosunku do Warszawy rozmieszczone miasta, które w latach 1975–1999 pełniły funkcje stolic byłych województw, tj.: Radom, Płock, Siedlce, Ostrołęka i Ciechanów. W Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do 2020 roku jednym z kierunków działań (działanie 4.2.) jest wzmocnienie potencjału rozwojowego tych ośrodków (ośrodków subregionalnych) ze względu m.in. na zgromadzony w nich potencjał rozwojowy i pełnione funkcje w subregionie.
Według Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju z 2001 roku miastom tym przypisano pełnienie roli ponadregionalnych i regionalnych ośrodków równoważenia rozwoju.
Celem opracowania jest identyfikacja potencjału społeczno-gospodarczego Ciechanowa oraz określenie powiązań funkcjonalno-przestrzennych miasta z otoczeniem regionalnym. Przez otoczenie rozumie się obszar – względnie jednorodny, odróżniający się od terenów sąsiednich cechami naturalnymi i nabytymi w minionych latach, w tym ukształtowanymi w okresie funkcjonowania województwa ciechanowskiego. Jest to obszar obejmujący w całości powiaty: ciechanowski, makowski, mławski, nowodworski, płoński, przasnyski, pułtuski i żuromiński, co umożliwia przeprowadzenie analizy porównawczej w wielu aspektach z wykorzystaniem danych statystycznych. W obszarze objętym analizą znajdują się więc powiaty, w których granicach występują gminy wchodzące w skład byłego województwa ciechanowskiego.
Tak przyjęty obszar opracowania pozwala na pełniejsze określenie istniejących i kształtujących się powiązań z ośrodkiem subregionalnym Ciechanów lub stwierdzenie ich braku. Analizą objęto łącznie 75 gmin w 8 powiatach. Z uwagi na fakt, iż przestrzeń funkcjonalna wykracza często poza granice administracyjne, w odniesieniu do niektórych zagadnień obszar objęty analizą jest większy i wynika z zachodzących relacji – związków funkcjonalno przestrzennych. Zachodzą one bowiem na różnych płaszczyznach (gospodarczej, społecznej, kulturowej) i w zależności od sposobu zagospodarowania polegać mogą na wymianie dóbr i usług lub wykorzystaniu zasobów.
Na potrzeby opracowania przeprowadzone zostały badania ankietowe służące określeniu rzeczywistego związku różnych sfer działalności człowieka, zachodzącego w relacji miasto-otoczenie, co znalazło wyraz w wyznaczeniu strefy oddziaływania miasta.
Zakres problemowy opracowania obejmuje:
– charakterystykę społeczno-gospodarczą miasta Ciechanowa na tle powiatu ciechanowskiego i powiatów otaczających,
– analizę istniejącego zagospodarowania przestrzennego i zamierzeń rozwojowych miasta z jego bezpośrednim otoczeniem, ujętych w dokumentach planistycznych,
– określenie związków funkcjonalno-przestrzenne miasta w zakresie powiązań komunikacyjnych, infrastrukturalnych, przyrodniczych oraz świadczonych usług o znaczeniu ponadlokalnym,
– analizę zasięgów oddziaływania miasta w zakresie usług: administracji, oświaty, szkolnictwa wyższego, sportu i rekreacji, ochrony zdrowia oraz powiązań gospodarczych,
– kierunki rozwoju ujęte w dokumentach rządowych i samorządowych kierowane do ośrodków subregionalnych.
W opracowaniu wykorzystano dane statystyczne oraz informacje i ustalenia zawarte w podstawowych dokumentach programowania rozwoju regionalnego, dokumentach planistycznych i strategicznych województwa oraz dotyczących rozwoju Ciechanowa, tj.:
– Planie zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego (Uchwała Nr 65/2004 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 7. czerwca 2004 roku),
– Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do roku 2020 (Uchwała nr 78/06 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 29. maja 2006 roku),
– Planie rozwoju lokalnego powiatu ciechanowskiego na lata 2004–2013 (uchwalonym przez Radę Powiatu Ciechanowskiego w listopadzie 2004 roku),
– Strategii rozwoju powiatu ciechanowskiego do roku 2020 (projekt przyjęty przez Zarząd Powiatu Ciechanowskiego w dniu 12. listopada 2007 roku),
– Planie rozwoju lokalnego miasta Ciechanów 2005–2010 (uchwalonym w 2004 roku),
– Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego miasta Ciechanów do roku 2023 (uchwalonej 29. kwietnia 2004 roku),
– Lokalnym programie rewitalizacji miasta Ciechanów na lata 2005–2013.
Jest to opracowanie analityczne dotyczące określenia roli i znaczenia miasta Ciechanowa, pełniącego funkcje będące pochodną jego potencjału społecznego i ekonomicznego. Funkcje te występują w określonych relacjach z otoczeniem. Ich rodzaj i ranga wyznacza obszar będący strefą oddziaływania miasta.
