Opracowanie stanowi próbę oceny potencjału Mazowsza dla rozwoju biogazowni rolniczych, wykorzystujących w procesie fermentacji beztlenowej produkty uboczne rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego. Branże te, z uwagi na rozwinięte w regionie specjalizacje produkcji rolniczej, wydają się stanowić bogaty rezerwuar surowców dla tego typu instalacji w województwie. Rozkwit przedmiotowych inwestycji na Mazowszu może z kolei stanowić impuls do rozwoju innego rodzaju specjalizacji – rolnictwa „energetycznego”, co miałoby szczególne znaczenie w kontekście wyzwań wynikających z przyjętego przez Polskę tzw. pakietu klimatyczno-energetycznego.
W kontekście powyższego, celem studium jest oszacowanie zasobów i wskazanie obszarów preferowanych dla rozwoju energetyki w oparciu o biogaz rolniczy w województwie mazowieckim. Wyniki dokonanych w niniejszym opracowaniu analiz mogą być użyteczne nie tylko przy tworzeniu lokalnych strategii wykorzystania energii z OZE i innych tego rodzaju dokumentów czy projektów założeń do planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, ale także mogą okazać się pomocne dla samorządów gminnych oraz potencjalnych inwestorów w procesie przygotowywania przyszłych inwestycji.
Inspiracją do podjęcia tematu były zapisy wielu dokumentów strategicznych, w których podkreśla się rolę wzrostu wykorzystania energii z odnawialnych źródeł, w tym biogazu rolniczego, zarówno dla ochrony środowiska, jak i dla zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego, zwłaszcza na obszarach wiejskich. Szczególną uwagę zwróciły założenia Polityki energetycznej Polski, wskazujące, że do 2020 roku w każdej gminie (posiadającej do tego odpowiednie warunki) powinna powstać biogazownia rolnicza – stąd też analiza tematu na poziomie gmin.
Na potrzeby opracowania przyjęto, że problematyka rozwoju biogazowni rolniczych zostanie przedstawiona w oparciu o aspekty: dostępności substratów, dostępności infrastruktury technicznej oraz uwarunkowań prawno-środowiskowych. Studium opisuje również elementy polityki krajowej i wojewódzkiej ukierunkowane na wzrost wykorzystania energii z OZE, a przede wszystkim – z biogazu rolniczego, oraz przedstawia syntetyczne spojrzenie na występujący w województwie mazowieckim potencjał do powstawania biogazowni rolniczych. Ponadto wskazuje zestawienie korzyści oraz ryzyk, związanych z tymi inwestycjami. W niniejszej pracy nie podejmuje się próby wskazania konkretnych lokalizacji biogazowni rolniczych – z tego względu nie porusza się w niej kwestii bezpośrednio z tym związanych, tj. np. szczegółowych uwarunkowań prawnych czy zagadnienia ewentualnych lokalnych protestów mieszkańców. W opracowaniu nie dokonano także wnikliwych analiz ekonomicznych, które są możliwe jedynie przy znajomości wielu szczegółowych parametrów inwestycji, w tym m.in. docelowej mocy biogazowni, rodzaju zastosowanych substratów, wykorzystanej technologii czy ewentualnej potrzeby uzupełnienia istniejącej infrastruktury technicznej, niezbędnej do funkcjonowania instalacji (np. droga dojazdowa, sieć ciepłownicza). Opracowanie stanowi zatem perspektywiczne, syntetyczne spojrzenie na problem powstawania omawianych inwestycji w województwie mazowieckim, mogące posłużyć jako materiał w procesie kształtowania polityki rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich regionu. Kwestia ta jest szczególnie ważna w kontekście przemian następujących zarówno w sektorze rolnym, jak i na terenach wiejskich.
Dla celów analiz w ramach niniejszego studium wykorzystano literaturę przedmiotu, opracowania własne MBPR, dane z GUS, a także dane pozyskane m.in. z Wojewódzkiego Inspektoratu Weterynarii, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) oraz Departamentu Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego. Posługiwano się również narzędziem o nazwie „kalkulator biogazowy”, dostępnym m.in. na stronie internetowej Mazowieckiej Agencji Energetycznej. Ponadto wykorzystano wyniki ankiety, która została skierowana do wszystkich gmin województwa mazowieckiego – odpowiedzi na sformułowane w niej pytania przyczyniły się do bardziej szczegółowego zapoznania się z tematem obecnych i przyszłych inwestycji w biogazownie rolnicze w województwie mazowieckim.
