Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego (MBPR) w Warszawie zostało utworzone na mocy Uchwały Sejmiku Województwa Mazowieckiego Nr X/37/99 z dnia 17 maja 1999 roku pod nazwą Mazowieckie Biuro Planowania Przestrzennego i Rozwoju Regionalnego.
W 2006 roku Uchwałą Sejmiku Województwa Mazowieckiego nr 199/06 z dnia 9 października 2006 r. zmieniono nazwę Biura na obecnie obowiązującą.
Pierwszy zakres działania Biura został określony w Statucie nadanym Uchwałą Sejmiku Województwa Mazowieckiego nr 187/XXVIII/799 z dnia 9 czerwca 1999 r.
Statut był zmieniany w:
- 2006 r. Uchwałą Sejmiku Województwa Mazowieckiego nr 200/06 z 9 października 2006 r.
- 2007 r. Uchwałą Sejmiku Województwa Mazowieckiego nr 125/07 z 10 września 2007 r.
- 2008 r. Uchwałą Sejmiku Województwa Mazowieckiego nr 243/08 z 17 listopada 2008 r.
- 2016 r. Uchwałą Sejmiku Województwa Mazowieckiego nr 228/16 z 19 grudnia 2016 r.
- 2021 r. Uchwałą Sejmiku Województwa Mazowieckiego nr 48/21 z 18 maja 2021 r.
Obecnie obowiązujący statut uchwalono Uchwałą Sejmiku Województwa Mazowieckiego nr 48/21 z 18 maja 2021 r.
Biuro zostało utworzone na bazie pełnego połączenia wojewódzkich biur planowania przestrzennego w byłych miastach wojewódzkich. Obecnie struktura organizacyjna MBPR obejmuje Biuro w Warszawie oraz 5 Oddziałów Terenowych w: Ciechanowie, Ostrołęce, Płocku, Radomiu i Siedlcach.
Do statutowej działalności MBPR należy udział w realizacji zadań Samorządu Województwa Mazowieckiego w dziedzinie polityki regionalnej i zagospodarowania przestrzennego, w szczególności:
- opracowywanie Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego (Uchwała Sejmiku Województwa Mazowieckiego nr 166/10 z dnia 11 października 2010 roku, Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym),
- opracowywanie Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego (Uchwała Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2011 r. Nr 84/11, Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa art.11 ust.1, Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju art.14 ust.3)
- opracowywanie Planu Zagospodarowania Przestrzennego Obszaru Metropolitalnego Warszawy (Uchwała Nr 145/04 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z 10 listopada 2004 roku, Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa)
- sporządzanie studiów, analiz i raportów z zakresu rozwoju regionalnego i przestrzennego
- opracowywanie i realizowania projektów finansowanych ze środków Unii Europejskiej
- dokonywanie oceny strategicznej wniosków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013
- prowadzenie banku danych i monitoringu zagospodarowania przestrzeni oraz współdziałanie z Departamentem Geodezji i Kartografii Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w zakresie Mazowieckiego Systemu Informacji Przestrzennej (SIP)
- współudział w opracowaniu projektów wojewódzkich programów rozwoju
- przygotowywanie opinii o programach zawierających zadania rządowe służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych
- wydawanie periodyku naukowego „MAZOWSZE Studia Regionalne”
- przygotowywanie wniosków, uzgodnień i opinii do projektów głównych dokumentów gminnych w zakresie planowania przestrzennego, tj. planów zagospodarowania przestrzennego gmin oraz studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym).;
- przygotowywanie i wydawanie opinii, decyzji i postanowień w sprawach określonych w przepisach:
- o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
- prawa energetycznego,
- o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji dróg publicznych,
- prawa wodnego,
- o transporcie kolejowym,
- o specjalnych strefach ekonomicznych;
- przygotowywanie opinii i stanowisk na potrzeby Samorządu Województwa;
- obsługa Wojewódzkiej Komisji Urbanistyczno – Architektonicznej (WKU-A);
- współpraca z organizacjami pozarządowymi, instytucjami naukowymi, szkołami wyższymi oraz stowarzyszeniami zawodowymi i samorządami terytorialnymi w zakresie polityki rozwoju Województwa.
We wrześniu 2008 roku wdrożono w MBPR nowy system identyfikacji wizualnej Biura zmieniając jego logo oraz szatę graficzną publikacji i opracowań.